Jakub Link-Lenczowski, MILMAG: Jakie są unikalne cechy F-15EX?
Robert (Rob) Novotny: F-15EX tonajnowszy, wielozadaniowy myśliwiec produkowany przezBoeinga – jest on przeznaczony dowalki wkażdych warunkach pogodowych inadużych wysokościach. F-15EX tocałkowicie nowy projekt czerpiący zdziedzictwa skuteczności bojowej irekordowych osiągów, orazwykorzystujący najnowocześniejsze zdobycze inżynierii cyfrowej izaawansowane procesy produkcyjne. Maszyna ta oferuje najlepszy wswojej klasie zasięg, udźwig iprędkość spośród wszystkich myśliwców dostępnych obecnie narynku. Najpotężniejszy radar AESA, APG-82v1, obecnie używany przezSiły Powietrzne Stanów Zjednoczonych ijednego międzynarodowego użytkownika F-15, zapewnia zwiększony zasięg detekcji, doskonałe możliwości śledzenia wielu celów orazudogodnienia ważne zperspektywy różnego rodzaju misji – powietrze-powietrze czypowietrze-ziemia. Zdolny doprzenoszenia 12pocisków powietrze-powietrze, blisko 14ton uzbrojenia powietrze-ziemia, atakże broni, którejgabaryty niepozwoliłyby naumieszczenie wwewnętrznych komorach, F-15EX zapewnia niezrównaną siłę ognia napolu bitwy. Wreszcie, F-15EX oferuje całkowicie nową, cyfrową jakość sterowania fly-by-wire idoskonały pakiet walki elektronicznej, któryzwiększa przeżywalność napolu walki – opóźnia wykrycie przezprzeciwnika izapewnia pilotowi możliwość nieprzerwanego wykonywania misji.
F-15jest samolotem rozwijanym odlat, czynieosiąga powoli kresu swojego potencjału modernizacyjnego?
Jest wręcz przeciwnie! Niektóre myśliwce są często ograniczone kształtem ikonstrukcją ich kadłuba – trudno jest zwiększyć ich udźwig, ładowność (np.zewnętrznie) iwogóle modernizować, byniepogorszyć właściwości poszycia icałego samolotu. Myśliwce jednosilnikowe zkolei, są ograniczone podwzględem zdolności chłodzenia iprodukcji energii elektrycznej, co również utrudnia rozwój ich wewnętrznych systemów. F-15EX ma wewnętrzną izewnętrzną przestrzeń dozainstalowania nowego uzbrojenia lub czujników, adzięki dwóm potężnym silnikom pozwalającym nawydajne chłodzenie iprodukcję energii elektrycznej, ma znaczny potencjał rozwojowy imodernizacyjny. Nieustannie współpracujemy znaszymi klientami nadpersonalizowaniem oprogramowania iintegracją krajowych czujników lub uzbrojenia. F-15EX jest wstanie rozwijać się wtempie dostosowanym dopotrzeb, bezżadnych ograniczeń.
Mówiąc tutaj ozdolnościach stealth iwalce elektronicznej, uważamy, żejest tomożliwość działania wzasięgu obrony powietrznej przeciwnika niewsposób “niewidzialny”, aleraczej bezobawy ostanie się celem. “Kill chain” wroga można zaburzać nawiele różnych sposobów – sylwetką samolotu, wabikami, specjalnymi powłokami poszycia, pakietami WRE, lub całymi kombinacjami tych środków. Niektóre znich łączą się jednak zograniczeniami dotyczącymi prędkości, zwrotności, ładowności inietylko…Uważamy, żenowoczesny system walki elektronicznej jest kluczowy douniemożliwienia wykrycia izaburzania kill chainu wroga, bezograniczeń dotyczących udźwigu lub przyszłego rozwoju maszyny. Co ważne, system może ewoluować taksamo szybko jak robi toprzeciwnik, poprzez aktualizacje oprogramowania. Wporównaniu np.zestałą, określoną zewnętrzną sylwetką samolotu, któramoże nigdy nieulec zmianie przezcztery dekady jego eksploatacji, niezależnie odpostępów wroga. Samoloty stealth niesą odp*rne napociski wroga, aleszybko ewoluujący system walki elektronicznej, bezograniczeń poboru energii, jest wstanie ewoluować wewłaściwym, wymaganym tempie.
Polska jest obecnie użytkownikiem samolotów F-16C/D, dodatkowo kupiła F-35A, czywtakiej sytuacji Siły Powietrzne rzeczywiście potrzebują samolotów klasy F-15? Co tego typu model może zmienić?
Oba te samoloty są dobrymi, jednosilnikowymi, lekkimi myśliwcami wielozadaniowymi oograniczonym udźwigu. Jednak różne parametry, np.zasięg, prędkość, czyzdolności przenoszenia uzbrojenia oferowane przezF-15EX są prawie dwu lub czasem czterokrotnie wyższe. Topozwala mu dłużej pozostawać wpowietrzu, latać zwiększą ilością broni iwznosić się wyżej, aby “widzieć” istrzelać dalej niż którakolwiek ztych platform. Nasza maszyna stanowi dobre uzupełnienie dla Polskich Sił Powietrznych, wypełniające luki wzdolności dooperowania nawysokich pułapach, prędkości, zasięgu iładowności. Ponadto F-15EX świetnie sprawdzają się jako myśliwce dyżurne – przenosząc potężny radar AESA wraz z12pociskami powietrze-powietrze oraz500pociskami działka 20mm, niema lepszej platformy doszybkiego reagowania przy wypełnianiu zadań zzakresu ochrony krajowej przestrzeni powietrznej.
F-15EX może również przenosić ciężkie uzbrojenie – tozdolność, którejżaden ztych myśliwców niema. Niezależnie odtego, czywprzyszłości będzie tobroń hipersoniczna, pociski antysatelitarne, czybomby omasie 5000funtów, F-15EX niema wtym zakresie żadnych znaczących ograniczeń. Tooznacza, żeEX może natychmiast zintegrować się zistniejącą flotą F-16iF-35, podobnie jak wprzypadku innych sił powietrznych. Poobejrzeniu EX wakcji ztymi myśliwcami winnych częściach świata, jasno mówi się otym, żemieszana flota jest bardziej efektywna ibardziej odp*rna nadziałania przeciwnika niż flota jednorodna. EX może zapewnić udźwig i“oczy”, którychbrakuje innym myśliwcom.
Jak obecnie wygląda koszt eksploatacji iutrzymania F-15ijak Boeing wspiera użytkowników?
Zdecydowanie zależy toodwymagań użytkownika, rodzaju misji iśrodowiska operacyjnego. Boeing nieustannie wspiera klientów wróżnym zakresie – bezpośrednio np.poprzez umowy wsparcia, aniekiedy nawet szkolenia lotnicze, powsparcie inżynieryjne lub doradztwo techniczne jeżeli jest taka potrzeba. Struktura wsparcia jest dostosowana dopotrzeb iżyczeń klienta.
Jak szybko użytkownik może uzyskać samodzielność wbieżącym utrzymywaniu samolotów wstanie lotnym? Jak długo trwa pozyskiwanie takich zdolności? Jaki jest średni procent maszyn gotowych dolotu?
Tempo wjakim użytkownik może uzyskać samodzielność wzakresie obsługi technicznej samolotu, wdużej mierze zależy odjego wymagań orazpoziomu umiejętności personelu technicznego, którymusi nauczyć się nowej maszyny. Mamy dobre doświadczenie wewspieraniu krajów wzdobywaniu samodzielności wobsłudze iutrzymywaniu platformy F-15. Skupimy się nazapewnieniu Polskim Siłom Powietrznym infrastruktury niezbędnej dowsparcia ich samolotów nawszystkich poziomach. Średnia wartość wskaźnika gotowości bojowej F-15zależy odszeregu czynników, wtym między innymi: biegłości obsługi technicznej, dostępności części zamiennych, danych technicznych, dostępności sprzętu specjalistycznego orazmożliwości kontraktowych, czyteż zdolności własnych donaprawy części, które się dotego nadają.
Jak nadzień dzisiejszy wygląda potencjał zakładów wSt Louis. Ile dodatkowych samolotów rocznie mogą wyprodukować zakłady orazkiedy byłaby możliwa pierwsza dostawa licząc odpodpisania kontraktu?
Zależy toodkonfiguracji maszyn iintegracji wymaganych przezklienta. Niektóre kraje wymagają np.unikalnej konfiguracji oprogramowania, atomoże wymagać dodatkowych testów itp.
Zktórymi zakładami przemysłowymi iinstytucjami badawczymi wPolsce współpracuje Boeing ijak mogłaby wyglądać potencjalna oferta offsetu? Jakie kluczowe technologie mogłaby zyskać Polska?
Jesteśmy zaangażowani wewzmacnianie ipogłębianie partnerstwa zpolskim przemysłem. Wprzypadku F-15EX, obszary zainteresowania dla programu współpracy przemysłowej obejmowałyby lokalne wsparcie iprodukcję komponentów samolotu. Pewne prace mogłyby również być wykonywane wrozwijanym przeznas wPolsce Centrum Inżynieryjnym.
Obecność Boeinga wPolsce stale rośnie – zatrudniamy tu 1100osób wtrzech miastach – Warszawie, Gdańsku iRzeszowie. Aktywnie współpracujemy irozszerzamy działalność zpolskimi uczelniami iośrodkami badawczymi, wtym np.zŁukasiewicz – Instytutem Lotnictwa, Politechniką Warszawską iRzeszowską, aletakże wmiastach takich jak Gdańsk, Gdynia, Łódź czyKraków.
Dziękuję zarozmowę
/Zdjęcia: Boeing
F-15EXjest wielozadaniowym samolotem przewagi powietrznej produkowanym przezBoeinga wzakładach wSt Louis. Pomimo podobieństwa dostarszych wersji jest produkowany odnowa. Pomimo zastosowaniu tego samego płatowca co wwersji F-15E nowy samolot wyposażono wunowocześnioną awionikę orazaktywno-pasywny system ostrzegania iwykrywania Eagle (EPAWSS – Eagle Passive Active Warning and Survivability System).
W kadłubie zamontowano nastałe sześciolufowe działko M61Vulcan kal 20mm zzapasem 500sztuk amunicji. Tojednak tylkododatkowy element uzbrojenia. F-15EX ma bowiem cztery pylony podskrzydłowe z23węzłami podwieszeń zewnętrznych doprzenoszenia uzbrojenia. Dodatkowo węzły podwieszeń znajdują się podkadłubem, anazbiornikach konforemnych zamontowano także węzły podwieszeń bomb. Wkonfiguracji dozwalczania celów powietrznych samolot może przenosić do12pocisków AIM-9Sidewinder lub do12AIM-120AMRAAM. Wprzyszłości F-15EX będzie przenosił także nowe pociski przeciwlotnicze dalekiego zasięgu (BVRAAM – Beyond Visual Range Air-to-Air-Missiles) AIM-260JATM (Joint Advanced Tactical Missile).F-15EX nowym wymiarem przewagi powietrznej
